Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý tự miễn, có thể tấn công bất cứ ai ở mọi lứa tuổi. Khác với viêm xương khớp do khớp bị mòn tự nhiên theo thời gian, viêm khớp dạng thấp xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các khớp, gây ra các triệu chứng như sưng đau, cứng và viêm. Để kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống, ngoài các phương pháp điều trị y tế như thuốc giảm đau, thuốc chống viêm và liệu pháp ức chế miễn dịch, việc điều chỉnh chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng.

Tầm Quan Trọng Của Chế Độ Ăn

Thay đổi chế độ ăn uống là một cách mà những người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp nên lựa chọn để hỗ trợ sức khỏe. Một số thực phẩm chống viêm giúp làm giảm cơn đau và sưng tấy do viêm khớp dạng thấp. Theo Bác sĩ Nguyễn Ngọc Định, Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, người mắc viêm khớp dạng thấp nên cân đối chế độ ăn hàng ngày, kiểm soát lượng calo. Nên ăn các món hấp, luộc thay vì chiên rán nhiều dầu mỡ. Thực phẩm chống viêm giúp giảm đau.

Chế độ ăn cho người bị viêm khớp dạng thấp

Mặc dù chế độ ăn kiêng không thể chữa khỏi bệnh viêm khớp dạng thấp nhưng theo Tổ chức Viêm khớp, việc lựa chọn chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng với những thực phẩm phù hợp giúp kiểm soát tình trạng viêm tàn phá cơ thể, cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết và giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh. Điều này quan trọng vì trọng lượng dư thừa sẽ tăng thêm áp lực lên các khớp bị đau và có thể làm cho một số loại thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp kém hiệu quả hơn. Hơn nữa, mỡ trong cơ thể tạo ra các protein gọi là cytokine thúc đẩy quá trình viêm.

Các Dưỡng Chất Thiết Yếu

Vitamin D: Bệnh nhân viêm khớp dạng thấp thường thiếu hụt vitamin D, dẫn đến nhiều biến chứng như loãng xương và nhiễm trùng. Vì vậy, nên ăn các thực phẩm chứa nhiều vitamin D như trứng, sữa, rong biển, dầu gan cá…
Acid béo Omega-3: Là chất kháng viêm tự nhiên, omega-3 có tác dụng trung hòa các gốc tự do gây viêm và điều chỉnh phản ứng miễn dịch trong cơ thể. Dưỡng chất này đã được chứng minh là có khả năng làm giảm tần suất và cường độ của các cơn đau khớp dạng thấp. Các thực phẩm giàu omega-3 bao gồm cá hồi, cá mòi, cá trích, cá ngừ, quả óc chó, và dầu ô liu.
Chất xơ: Tiêu thụ chất xơ giúp giảm viêm toàn thân, từ đó ngăn chặn sự tiến triển của viêm khớp dạng thấp. Các nguồn chất xơ là các loại rau củ (bông cải xanh, rau muống, rau cải canh), hạt (hạt lanh, hạt điều, hạt óc chó), và ngũ cốc nguyên hạt (lúa mạch, gạo lứt, ngô, khoai).
Vitamin A, C, E, K: Các vitamin này có khả năng tiêu diệt mạnh mẽ các gốc tự do gây viêm, cải thiện tình trạng sưng đau tại khớp. Chúng có nhiều trong các loại rau củ (xà lách, ớt chuông, cà chua, cà rốt, dưa chuột, cải bó xôi) và trái cây (thanh long, bưởi, quýt, lê, táo).
Chất chống oxy hóa: Sự mất cân bằng oxy hóa trong cơ thể là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh lý mạn tính, bao gồm viêm khớp dạng thấp. Các chất chống oxy hóa như polyphenols, flavonoids, sulforaphane có công dụng mạnh mẽ trong việc khôi phục lại cân bằng oxy hóa trong cơ thể, làm dịu tình trạng viêm nhiễm. Các nguồn giàu chất chống oxy hóa bao gồm rau lá xanh, các loại hạt, và ngũ cốc nguyên cám.

Người bệnh viêm khớp dạng thấp nên duy trì chế độ ăn lành mạnh, đầy đủ chất dinh dưỡng với những thực phẩm tự nhiên có lợi cho tình trạng bệnh. Trong trường hợp cần bổ sung các vitamin, khoáng chất, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và tránh rủi ro do dùng sai cách.

Thực Phẩm Khuyến Khích Sử Dụng

Một số loại thực phẩm được khuyến khích sử dụng cho người bệnh viêm khớp dạng thấp bao gồm:

Các loại cá giàu omega-3: Như cá hồi, cá mòi, cá trích, cá ngừ.
Rau lá xanh: Như cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh.
Trái cây: Như quả mọng, anh đào, táo, cam.
Các loại hạt: Như hạt lanh, hạt chia, hạt óc chó.
Ngũ cốc nguyên hạt: Như yến mạch, lúa mạch, gạo lứt.
Dầu thực vật: Như dầu ô liu, dầu hạt lanh.

Thực Phẩm Cần Tránh

Người bệnh viêm khớp dạng thấp nên hạn chế hoặc tránh một số loại thực phẩm có thể làm tăng tình trạng viêm và triệu chứng bệnh:

– Thịt đỏ: Thịt bò, trâu, ngựa, cừu, dê… là thực phẩm làm tăng nguy cơ làm tăng các triệu chứng viêm khớp dạng thấp. Thịt đỏ dễ gây viêm, làm nặng thêm triệu chứng của một số bệnh như đái tháo đường, bệnh Alzheimer, ung thư… Trong thịt đỏ còn có chứa nhiều chất béo bão hòa có thể gây ra phản ứng viêm gây sưng đau ở các khớp.

– Thưc phẩm chế biến sẵn: Thực phẩm đóng gói, thức ăn chế biến sẵn có chứa nhiều chất phụ gia, đường và chất bảo quản để hỗ trợ tăng thời gian sử dụng. Do đó, sử dụng thực phẩm chế biến sẵn thường tăng khả năng gây viêm, thiếu dinh dưỡng và không lành mạnh cho sức khỏe.

– Thực phẩm chiên, rán: Các loại thực phẩm này thường dễ hình thành các hợp chất có hại gây oxy hóa và viêm. Chế độ ăn uống nhiều thực phẩm chiên, rán làm tăng nguy cơ béo phì, gây viêm cũng như một số bệnh lý mạn tính khác.

– Đường và bột tinh luyện: Lượng đường trong máu tăng đột biến sẽ khiến cơ thể sản sinh ra các hóa chất gây viêm gọi là cytokine, làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp. Những thực phẩm này cũng dễ gây tăng cân, gây căng thẳng cho khớp. Hạn chế đồ ăn nhẹ, đồ uống có đường, bánh mì, mì ống làm từ bột mì trắng và gạo trắng.

– Hạn chế lượng muối sử dụng: Nhiều muối làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, tăng khả năng nhiễm trùng và gây viêm. Lượng natri cao tăng nguy cơ gây viêm, làm tăng mức độ nghiêm trọng cho bệnh viêm khớp dạng thấp.

– Phụ gia thực phẩm: Bột ngọt có thể gây ra các phản ứng viêm gây viêm nghiêm trọng dẫn đến viêm đau khớp dạng thấp và một số bệnh lý liên quan khác. Nên thay bột ngọt bằng đường mía hoặc các chất tạo ngọt tự nhiên khác.

– Gluten: Gluten, một loại protein có trong ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch đen, lúa mạch có thể góp phần gây viêm, nhất là đối với những người mắc chứng rối loạn tự miễn dịch như bệnh celiac hoặc viêm khớp dạng thấp.

– Rượu bia: Uống quá nhiều rượu có thể khiến nồng độ protein phản ứng trong cơ thể tăng đột biến gây ra tình trạng viêm và bất lợi cho viêm khớp dạng thấp.

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý mãn tính gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày. Tuy không thể chữa khỏi hoàn toàn, việc kết hợp các phương pháp điều trị y tế với chế độ ăn uống phù hợp sẽ giúp kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Điều chỉnh chế độ ăn uống, duy trì cân nặng hợp lý và bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu là những bước quan trọng trong quá trình quản lý bệnh viêm khớp dạng thấp. Luôn tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế để có được chế độ ăn uống và điều trị tốt nhất cho tình trạng của bạn.