Kẹo cu đơ không chỉ là một loại kẹo thông thường mà còn là một phần của văn hóa và lịch sử đặc biệt của Hà Tĩnh, một tỉnh nằm ở miền Trung của Việt Nam. Được làm từ những nguyên liệu đơn giản như đường, mật mía, mạch nha, gừng và đậu phộng, kẹo cu đơ đã trở thành một trong những đặc sản nổi tiếng không chỉ ở địa phương mà còn được ưa chuộng khắp cả nước.

Bánh cu đơ đậu phộng - đặc sản Hà Tĩnh — Bánh cu đơ đậu phộng – đặc sản Hà Tĩnh

Nguồn gốc của kẹo cu đơ

Kẹo cu đơ có một câu chuyện nguồn gốc thú vị và đầy cảm hứng. Tất cả bắt đầu từ ông Hai, một nông dân nghèo ở huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Vì không có tiền mua sính lễ và làm cỗ để hỏi vợ cho con trai, ông đã nảy ra ý tưởng sử dụng những nguyên liệu sẵn có tại nhà để tạo ra món kẹo này. Sự ngon miệng bất ngờ của loại kẹo đã làm cho nó nhanh chóng được ưa chuộng, không chỉ trong làng mà còn lan rộng ra các vùng lân cận.

Tên gọi “cu đơ” cũng có một giai thoại thú vị khi liên quân Pháp xâm nhập Việt Nam và được thưởng thức loại kẹo này. Không hiểu rõ ngôn ngữ và phát âm, họ đã gọi sai tên ông Hai thành “Deux” (hai trong tiếng Pháp), từ đó kẹo “cu Hai” trở thành “cu deux”, và cuối cùng là “cu đơ” như ngày nay.

Kẹo cu đơ được biết đến với hương vị ngọt ngào của đường và mật mía, cùng với vị bùi bùi của đậu phộng, kết hợp hoàn hảo với gừng và mạch nha để tạo nên một loại kẹo dẻo đặc trưng. Các nguyên liệu này được ép giữa hai miếng bánh tráng mỏng, rắc thêm mè đen để tăng thêm hương vị và giá trị dinh dưỡng. Quy trình sản xuất kẹo cu đơ bắt đầu từ việc nấu chảy đường và mật mía, sau đó trộn đều với đậu phộng đã được rang chín và gừng tươi băm nhỏ. Hỗn hợp này sau đó được đặt giữa hai lớp bánh tráng và ép chặt. Mè đen được rắc lên trên cùng trước khi cắt thành từng miếng vừa ăn.

Giá trị văn hóa

Kẹo cu đơ không chỉ là một món ăn vặt ngon lành mà còn là một phần của di sản văn hóa của Hà Tĩnh. Nó không chỉ thể hiện sự sáng tạo và khéo léo trong ẩm thực địa phương mà còn phản ánh khả năng thích nghi và tự cường của người dân nơi đây trong những hoàn cảnh khó khăn.

Trong những năm gần đây, kẹo cu đơ cũng đã trở thành một sản phẩm du lịch hấp dẫn, thu hút du khách ghé thăm Hà Tĩnh. Nhiều du khách tìm đến đây không chỉ để thưởng thức hương vị đặc biệt của kẹo mà còn để mua làm quà cho người thân và bạn bè.

Cách làm kẹo cu đơ

1. Nguyên liệu

Đậu phộng: 300 gr
Mật mía: 150 ml
Mạch nha nếp: 100 gr
Nước cốt gừng: 20 ml
Gừng 2 nhánh
Bánh tráng nướng: 300 gr

2. Cách chế biến

Bước 1: Rang đậu phộng

Đầu tiên bạn đặt một cái nồi hoặc chảo có đáy dày lên bếp bật lửa nhỏ vừa sau đó cho đậu phộng vào rang.
Khi đậu phộng thơm, vỏ hơi chuyển màu hơi rám thì tắt bếp và đổ đậu ra rổ để nguội.

Bước 2: Nấu mật đường

Gừng nhánh bạn rửa sạch, cạo vỏ rồi cắt nhuyễn gừng.
Cho 150ml mật mía vào chảo lòng sâu, sau đó cho tiếp 100gr mạch nha nếp và 20ml nước cốt gừng rồi dùng thìa khuấy cho hỗn hợp tan vào nhau.
Tiếp đến bạn đặt chảo lên bếp, đun lửa nhỏ, vừa đun vừa khuấy đều tay. Khi mật đã nấu đủ độ thì cho gừng cắt nhỏ và đậu phộng rang vào, đảo đều liên tục trong 1 phút rồi tắt bếp.

Bước 3: Đổ kẹo

Đặt bánh tráng lên đĩa, rồi múc kẹo cho vào bánh tráng. Xong bạn lấy miếng bánh tráng thứ 2 kẹp vào khi lớp mật còn nóng là hoàn thành món kẹo Cu Đơ rồi đấy.

Bước 4: Thành phẩm

Đậu phộng bùi bùi beo béo, gừng thơm cay hoà quyện với lớp mật đường ngọt ngào, cắn một miếng kẹo giòn thơm béo ngọt. Để bảo quản kẹo bạn cho kẹo vào túi bóng khi kẹo đã nguội rồi bảo quản nơi thoáng mát hoặc ngăn mát tủ lạnh nhé.

Kẹo cu đơ là minh chứng cho sự phong phú của ẩm thực Việt Nam và là niềm tự hào của người dân Hà Tĩnh. Với hương vị đặc trưng và câu chuyện đằng sau nó, kẹo cu đơ không chỉ là một loại thực phẩm mà còn là một biểu tượng văn hóa, kết nối quá khứ với hiện tại và mang đến những trải nghiệm ẩm thực độc đáo cho mọi người.